اثر ورمی کمپوست بر رشد، اسانس و ظرفیت آنتی اکسیدانتی سیاهدانه

سیستم کشاورزی سنتی با مصرف زیاد کودهای شیمیایی موجب کاهش مقدار مواد آلی خاک شده است که منجر به کاهش کیفیت خاک و محصولات خوراکی می شود. بنابراین استفاده از کشاورزی ارگانیک با کودهای آلی در خاک به عنوان مواد مغذی در حال افزایش است و یک عمل جایگزین برای حفظ تولید محصولی است که از لحاظ اقتصادی با دوام و با حداقل آلودگی محیطی باشد. در میان کودهای آلی، ورمی کمپوست کود حیوانی می تواند کاربردهای بالقوه در کشاورزی داشته باشد. چون تولید ورمی-کمپوست یک فرآیند ارزان است که می تواند مقادیر زیادی از زباله های آلی را تجزیه کند. کود حیوانی در طی این فرآیند، تجزیه و خواص فیزیکی و شیمیایی آن ها تغییر یافته است و با استفاده از کربن آلی قابل احیا اکسید و پایدار شده است. ورمی کمپوست، مواد مشابه پیت با تخلخل بالا است و می تواند رشد و عملکرد گیاه را افزایش دهد. بنابراین در این پژوهش، اثر ورمی کمپوست کود حیوانی بر جوانه زنی بذر، رشد گیاه، مقدار اسانس و فعالیت آنتی اکسیدانتی گیاه سیاهدانه در کشت گلدانی بررسی شد. در این تحقیق، یک مطالعه آزمایشگاهی برای بررسی اثر غلظت های 0، 20، 40، 60، 80 و 100 درصد حجمی از عصاره ورمی کمپوست بر روی پارامترهای جوانه زنی و رشد دانه رست انجام شد. همچنین در آزمایش دوم، آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 سطح ورمی کمپوست و 5 تکرار انجام شد. تیمارها از ترکیب حجمی خاک و ورمی-کمپوست به نسبت 0، 25، 50 و 75 درصد تهیه شدند. ظهور گیاهچه در طول بیست روز یادداشت شد و شاخص های ظهور از قبیل زمان ظهور، ضریب ظهور و نرخ ظهور محاسبه شد. بعد از آن تعداد گیاهان به 30 عدد در هر گلدان کاهش یافت. وزن تر و خشک گیاهان در هر تیمار در 1، 2، 3 و 5 ماه بعد از کاشت اندازه گیری شد و سرعت نسبی رشد محاسبه شد. محتوای کلروفیل a، b و کارتنوئید در گیاهان 3 ماهه اندازه گیری شد و همچنین در پایان تعداد گل، تعداد میوه، تعداد دانه در هر کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد محصول، فعالیت آنتی اکسیدانتی و محتوای اسانس اندازه گیری شد. نتایج حاصل از آزمایش اول نشان داد که رقت 20 و 40% عصاره ورمی کمپوست شاخص جوانه زنی دانه و رشد دانه رست را افزایش داد. نتایج آزمایش دوم نشان داد تیمار 25 و 50% ورمی کمپوست شاخص های ظهور و محتوای کلروفیل را بیشتر بهبود داده اما غلظت 50% باعث پارامترهای بهتر رشد، سرعت نسبی رشد، بازده دانه و گل شد. افزایش رشد و بازده به وسیله ورمی کمپوست ممکن است به علت حضور تنظیم کننده های رشد و هیومیک اسید موجود در ورمی کمپوست باشد. علل دیگر ممکن است به علت افزایش غلظت قابل دسترس نیتروژن، فسفر، پتاسیم و بهبود ساختار خاک باشد که محیط مناسبی برای رشد ریشه گیاه فراهم کرده است. همچنین غلظت 50% محتوای اسانس در برگ ، ریشه و دانه را افزایش داده است. ممکن است هورمون ها ،اسید هیومیک و مولکول های بیولوژیکی دیگر و میکروارگانیسم ها به عنوان محرک های زنده و غیرزنده عمل کنند که فعالیت پاکسازی dpph، قدرت احیا کنندگی و فعالیت کلات کنندگی آهن را تحریک کرده است که در تیمار 50% ورمی کمپوست بالاتر از سایر تیمارها بود. اثر ورمی کمپوست روی ظرفیت آنتی اکسیدانتی سیاهدانه ممکن است تاثیر پیچیده ای باشد چون چندین فاکتور فیزیکی و شیمیایی درگیر شده اند. فاکتورهای اضافی ورمی کمپوست محتوای فنلی بالاتر و فعالیت آنتی اکسیدانتی قوی تر را القا کرده است. دانه های سیاهدانه محتوای ترکیبات فنلی و فعالیت آنتی اکسیدانتی بالاتر نسبت به ساقه و ریشه را نشان دادند. با توجه به یافته های این مطالعه جایگزینی 25% ورمی کمپوست برای مرحله ظهور و تولید نهال در گلخانه مورد استفاده قرار می گیرد و 50% برای افزایش بیوماس و مقدار اسانس پس از انتقال نهال به مزرعه اعمال شود و جایگزینی بیش از 50% برای سیاهدانه پیشنها نمی شود.